Soms lijkt het alsof je peuter het erom doet. Midden op een druk kruispunt een schoen uit. Blijven hangen in een driftbui. Wegkijken als je probeert op te voeden. Juist druk worden als je al zo moe bent.
Maar doet je peuter dat bewust, of kan die er weinig aan doen?
“Éen van mijn belangrijkste taken is het ont-schuldigen van peuters.” Vertelde kinderpsycholoog en co-trainer Monica Boer mij laatst. “Veel ouders overschatten wat een peuter al kan.”
Als peuter begrijp je misschien niet precies waarom, maar je voelt haarfijn aan dat je ouder teleurgesteld is. Dit is op zichzelf al stressvol voor je kind – want het kan er immers nog iets aan doen – maar de gevolgen gaan verder.
Als je kind niet zijn of haar natuurlijke behoeftes kan volgen, zal het vaak een omweg zoeken om het innerlijk conflict op te lossen. En vaak herken je dat als ingewikkeld of lastig gedrag.
Bijvoorbeeld als het je kind niet lukt om stil te zitten aan tafel, dan zal het met de erwtjes gaan spelen of harde geluiden maken, of iets anders verzinnen om de onrust kwijt te raken. En dit vaak vervelende gedrag kan ons dan triggeren om streng of boos te worden.
Het nare is, dat dit lastige gedrag een manier van coping is voor je kind. Je kind probeert zichzelf ermee weer in balans te brengen. En als dit gedrag afgestopt wordt, zonder de onderliggende behoefte te verzorgen, dan raakt je kind nog verder uit balans. Als dit vaak gebeurt, dan kan je kind gaan leren dat zijn of haar behoeftes er niet toe doen. Met alle gevolgen van dien.
Gelukkig is het geen ramp als je af en toe je peuter overvraagt. Het geeft je kind de kans om te oefenen in het omgaan met frustratie. Ook kun je na conflict de relatie met je kind altijd weer repareren. Vooral als je erkent hoe het was, en hoe het nu is met jullie beiden.
Maar voor je kind en jezelf is het gezonder om realistische verwachtingen te hebben. Het kan jou helpen om jezelf te helpen herinneren dat je peuter je nog heel erg nodig heeft. En om helder te krijgen wat je peuter wel en niet kan.
Daarom twee lijstjes met wat voorbeelden:
Wat je peuter meestal nog niet kan:
- Overzicht houden van een situatie (bv. op een kruispunt)
- Rekening houden met jou (komt meestal pas rond 6 jaar)
- Emoties reguleren en stoppen met (drift)buien
- Horen wat je zegt bij emoties of afleiding
- Goed denken en praten bij emoties of afleiding
- Lang stilzitten als jij dat vraagt
- Concentreren als jij dat vraagt
- Tijdsbesef en snappen wanneer straks of eergisteren is
Wat je peuter meestal al wel kan:
- Simpele uitleg snappen over een situatie (mits er geen intense emoties zijn)
- Een paar regels opvolgen (mits er geen intense emoties zijn)
- Jouw emoties en intenties oppikken en spiegelen
- Troost zoeken, ontladen en dan loslaten
- Simpele taal ontvangen tijdens intense emoties
- Aansluiten bij jouw rust en ontspanning
- In flow ergens in op gaan
- Accepteren dat iets op een ander moment gebeurt
En merk je dat je getriggerd wordt?
Dan kan het helpen om even voor jezelf te zorgen met een ademruimte, of met zelfcompassie.
En weet, de relatie met je kind kan wel tegen een stootje!