Intense emoties? Dit maakt de ouder-kind ademruimte zo effectief.

Het lijkt wel alsof je kind het eeuwig volhoudt: dwars gedrag, jengelen, of om iets zeuren. En alle heftige emoties van je kind die maar blijven hangen… totdat het hele huis er murw van is. Je wil gewoon dat het stopt!

Voor de meeste ouders zijn dit zijn de lastigste situaties. Je kan je er zo machteloos door voelen. Het valt niet mee om zelf overeind te blijven. En voor je het weet doe je iets waar je spijt van hebt, of waarvan je gewoon weet dat het niet helpt.

En zo wordt het een enorme kluwen waarin je per ongeluk het lastige gedrag van je kindje aanwakkert, en niemand krijgt wat die nodig heeft.

Hoe kun je dan jezelf kalmeren?
Hoe stel je dan gezonde grenzen?
Hoe kan je jouw kind én jezelf helpen om weer in balans te komen?

Daar is een speciale mindful-parentingtechniek voor: de ouder-kind ademruimte.

Als eerste: vrijwel iedere ouder doet wel eens iets waar die spijt van heeft. Dat is bijna onvermijdelijk in de hogedrukpan van een jong gezin. En dat is logisch, want je reserves zijn soms gewoon op. En dan reageer je vanuit automatische stressreacties. Je kunt je als ouder daar heel naar over voelen, vooral als je ziet wat het effect is op je kind. Toch wil ik beginnen met je geruststellen: als het maar af en toe gebeurt, en je het contact weer herstelt, dan hoeft het niet het einde van de wereld te zijn.

👉Bekijk hier de video over de werking van de ouder-kind ademruimte

Één grote kluwen: zó gaat het mis.

Laten we eerst kijken naar wat er gebeurt, als je kind lastig gedrag laat zien.

Er is iets aan de hand en je kind zit niet lekker in zijn of haar vel. Het kan van alles zijn, en het kan zich uiten op meerdere vlakken: in het gevoel, het lichaam, de gedachten, en in het gedrag. Het gedrag van je kind springt natuurlijk het meest in het oog, omdat gedrag jou direct beïnvloedt, maar ook omdat je kind zijn of haar ongemak vaak uit in moeilijk gedrag.

En dat laat jou niet koud. Of je nu zelf al uit balans was of niet, je kan zó getriggerd worden door je kind dat je in een stressreactie terecht komt. Er zit dan geen tijd meer tussen actie en reactie, en je bent niet in staat om bewuste keuzes te maken. En dat betekent dat je automatisch reageert met vechten, vluchten, bevriezen of pleasen. Je kind reageert dan weer op jouw onhandige acties, en zo kom je in een negatieve spiraal terecht.

Maar nu: je wil natuurlijk effectief reageren in zo’n moeilijke situatie. Met een passend antwoord komen dat zowel je kind helpt, als jezelf, binnen de mogelijkheden van de situatie.

Het komt goed.

Hoe vind je een passend antwoord, middenin de stress?

Het liefst zou ik je nu een kant-en-klare oplossing geven, maar die zijn er helaas niet. Opvoeden is persoonlijk en situatie afhankelijk. Daarom geef ik je geen oplossing, maar een techniek. Deze techniek helpt je om uit automatische stressreacties te stappen, verbinding te maken met jezelf en je kind, en toegang te krijgen tot je eigen wijsheid. Het heet de ouder-kind ademruimte.

De ouder-kind ademruimte is een mini-meditatie van maximaal 5 minuten. Het is gebaseerd op co-regulatie, en bestaat uit 5 stappen. Hierin stop je met stressen en check je bij jezelf in, je kalmeert je aandacht, je maakt ruimte voor je kind, en je kunt vanuit een breder bewustzijn een passend antwoord vinden. Je kunt de techniek hier meteen proberen, of hieronder lezen hoe het werkt.

Hoe werkt de ouder-kind ademruimte?

Ouder,

Als je gestrest bent, duurt het even voordat alles is uitgeraasd. Stress wordt gedreven door hormonen en die kun je niet uitschakelen. Gelukkig nemen stressreacties vanzelf af. Tenminste, zolang er geen olie op het vuur gegooid wordt. Bijvoorbeeld door je te verzetten, met niet helpende gedachtes, (oude) emoties, of door te blijven reageren op de situatie.

Wat wél helpt is stoppen en inchecken. Stoppen met wat je doet, en je bewust worden van wat er gebeurt. Bewuste aandacht activeert de pre-frontale cortex met de hogere hersenfuncties. Hierdoor krijg je bijvoorbeeld weer overzicht, kun je je verplaatsen in je kind, en gedrag bewust bijsturen.

En even voor de duidelijkheid: het is niet zo dat je geen emoties mag hebben, of dat je jouw behoeftes opzij zet, of je eigen grenzen in twijfel trekt. De bedoeling van inchecken is het compassievol accepteren hoe het met je is, en het weghalen van blind verzet. Je zegt als het ware tegen jezelf:

“Ja, zo is het nu. Laat het me maar voelen, het is er toch al. Ik kan het aan.”

Kind.

Het verplaatsen in je kind is een belangrijke stap in de ouder-kind ademruimte. En de manier waarop vormt wellicht de kern van mindful parenting. Je doet dit namelijk nadat je eerst hebt ingecheckt bij jezelf. En daarmee heb je de lens van je bewustzijn even schoongepoetst, en een milde vriendelijke houding in jezelf opgeroepen.

Je oefent vervolgens in het kijken naar je kind met warme belangstelling. Je maakt hierbij ruimte in jezelf voor wat je kind ervaart. Dat betekent dat je oefent in het dragen van je kind’s emoties. En daarmee help je al direct je kind! Je laat namelijk zien dat je niet bang bent voor emoties, en dat je het aankan. Zo leert je kind dat gevoelens erbij horen en dat jij kan helpen in het verdragen en verwerken. Als jij oefent in het dragen van je kinds gevoelens, dan weet je kind dat hij of zij bij je terecht kan. En dit bevordert een veilige hechting tussen jullie.

Dus zelfs als je niet precies weet wat er speelt bij je kind, help jij je kind om in balans te komen – puur door te accepteren en te verdragen wat je kind ervaart.

Dit betekent niet dat je alles maar goed moet vinden, of dat je alles maar aan moet kunnen. Als je al een deel van de tijd ‘ja’ kan zeggen in plaats van ‘nee’ tegen wat je kind allemaal voelt, help je al om de druk van de ketel te halen. En we zijn zo gewend om ons te verzetten tegen lastige dingen, dus het even kan duren voordat dit je tweede natuur wordt. Maar het kan, en ik zal je vertellen waarom.

Gedrag versus gevoel.

Waar de meeste ouders tegenaan lopen, is dat ze stiekem geen onderscheid maken tussen gedrag en ervaring. Dus tussen wat je kind doet, en wat je kind voelt. Voor mij was het enorm bevrijdend om die twee uit elkaar te gaan trekken. Het betekent namelijk dat begrenzen een stuk minder ingewikkeld wordt. Al helemaal als ik eerst mijn eigen ervaring er tussenuit haal door bij mezelf in te checken.

“Ja. Je bent héél boos omdat je níét toch een ander ijsje krijgt. En je wil het niet opgeven.”

Zeg ik dan. Zonder een centimeter toe te geven aan haar ijs – eh eis.

Nog zoiets: sommige dingen kunnen gewoon niet. Bijvoorbeeld als je kind zichzelf of een ander pijn doet. Of iets stuk maakt. Kijk of je dit gedrag meteen kunt bijsturen – zodra je zelf weer toerekeningsvatbaar bent.

Het kan helpen om op een rustig moment samen met je kind fijne manieren te vinden om zich te uiten. Dat betekent dat je daar samen op terug kan vallen als je kind de zelfbeheersing verliest.

Soms hoef je echter niet direct in te grijpen, maar vertoont je kind gedrag vertoont dat héél onprettig is, of je tegen de borst stoot. Kijk of je dit gedrag even kunt laten, en kunt accepteren dat dit nu de situatie is. Je maakt dus weer ruimte in jezelf voor je kind, en voorkomt daarmee dat je automatisch vanuit weerstand reageert.

Wacht dan even bijvoorbeeld totdat je een ouder-kind ademruimte hebt gedaan, en je met een breder bewustzijn de situatie hebt bekeken. Je kunt gewoon je eigen grenzen respecteren (graag zelfs!) maar wellicht dat je tijdens het inleven je realiseert welke behoeftes je kind heeft. Dan kun je die wellicht vervullen, of er in ieder geval rekening mee houden als je het gedrag gaat bijsturen.

Na de ouder-kind ademruimte.

Na het nemen van een ouder-kind ademruimte kan het soms zijn dat iedereen gekalmeerd is, inclusief je kind. Soms is er helemaal niets meer nodig. Wellicht kan het helpen om kort te benoemen wat je hebt gezien. Bij je kind, en eventueel aan je eigen gedrag. Woorden geven kan je kind helpen om de eigen ervaring te ordenen, en zich veilig te voelen in de situatie. Dit helpt op de lange termijn ook het proces van zelfregulatie.

Andere keren is er nog meer nodig om bij te sturen. Soms alleen jezelf, soms alleen je kind, en soms jullie allebei. Je hebt nu in ieder geval een groter overzicht van de mogelijkheden en grenzen in de situatie, en ook hoef je niet meer automatisch te reageren. Daardoor heb je een veel betere kans dat je een bewuste keuze maakt die passend is, een antwoord die ieders behoeftes kan vervullen.

Een passend antwoord.

Wat het passende antwoord is – dat weet jij waarschijnlijk zelf het beste. Hieronder een paar voorbeelden uit de training Mindful met je peuter en uit eigen ervaring om je op weg te helpen.

Proberen je eigen behoeftes te vervullen zodat je de dag beter vol houdt.
Hulp vragen.
Je verwachtingen bijstellen.
De behoefte van je kind proberen te vervullen.
Liefdevol en helder een grens stellen.
Een regel benoemen.
Je kind afleiden met iets fijns.
Loslaten waar je mee bezig bent en je kind één op één aandacht geven.
Ontprikkelen met bijvoorbeeld een warm bad, spelen met zand, muziek.
Samen iets fijns gaan doen.
Je kind overdragen aan een andere verzorger.
Je kind fysiek helpen bij wat er nodig is om te doen.
Je kind door een moeilijke taak heen coachen.
Enzovoorts!

Uiteindelijk betekent effectief reageren vooral de veiligheid bewaren én de behoeftes van alle betrokkenen zo goed mogelijk vervullen. Dat is lang niet altijd makkelijk, en het verloopt vast niet altijd vlekkeloos. Zeker als je kind intense gevoelens heeft, en al helemaal als je al tijden veel te moe bent. Ik zeg bewust ook ‘zo goed mogelijk’, want we kunnen niet anders dan tegen onze eigen grenzen aanlopen. Geen mens kan alles aan. En ik geloof heel sterk in het opvoeden vanuit vertrouwen: vertrouwen in onszelf en in het respecteren van onze eigen behoeftes; en vertrouwen in de goede intenties van onze kinderen en hun eigen unieke ontwikkeling, hoe die ook mag lopen.

En loop je vast? Je kan altijd om hulp vragen. Weet dan, je bent niet alleen. We worstelen allemaal van tijd tot tijd. En we doen ons best. En de meeste kinderen groeien op tot evenwichtige volwassenen. Het komt hoogst waarschijnlijk allemaal goed.

🎧 Ouder-kind ademruimte

Wil je meer weten over hoe je met lastig gedrag van je peuter of kleuter om kan gaan? In deze video leg ik uit wat co-regulatie is en hoe jullie elkaar beïnvloeden.